Yayıncılık Sektörü Para Kazandırıyor

Ülkemizde yayıncılık sektörüde büyümeye başlıyor.Kitap okuma oranlarında alt sıralarda olduğumuza dair bir genel kanı bulunsa da Türkiye yayıncılık sektörü hızla büyüyor. Bu büyüme son dönemde yabancı şirketlerin de dikkatinden kaçmadı. Alman Bertelsmann, Fransa'nın en büyük yayın grubu Hachette'in Türkiye pazarını markaja aldığı konuşulurken, Yunanlı bir yayıncılık firması Psichogios da Türkiye’de şirket kurdu. Geçtiğimiz hafta Nobelli yazar Orhan Pamuk’un 19 yıldan bu yana kitaplarını yayımlayan İletişim Yayınları’ndan ayrılacağı ve bundan sonra Yapı Kredi Yayınları ile birlikte çalışacağı iddiaları edebiyat dünyasını hareketlendirdi. İddiaları yalanlamayan Yapı Kredi Yayın lan, önümüzdeki günlerde olumlu ya da olumsuz bir açıklama yapılacağını açıkladı Türkiye yayıncılık endüstrisi bu gibi trans ferlere alışkın. Elif Şafak, Ahmet Ümit, Ahmet Altan gibi ünlü yazarların da daha önce yayınevi değiştirmeleri epeyce ses getirmişti Önümüzdeki günlerde Türkiye yayıncılık endüstrisinin gündemini en az transferler kadar meşgul edecek bir konu daha olacak gibi görünüyor. Zira yabancı yayın gruplarının Türkiye’ye girmek için fırsat kolladıkları konuşuluyor.

GELECEK İKİ YIL KRİTİK

Avrupa’daki ekonomik kriz pek çok sektörde olduğu gibi yayıncılık sektöründe de son dönemde yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisini artırdı. Temelleri 1907’de atılan İstanbul merkezli kitapevi zinciri Nezih’e Londralı özel girişim sermayesi fonu Ashmore Group yatırım yapmıştı. Benzer gelişmeler önümüzdeki dönemde de bekleniyor. Alman Bertelsmann, Fransa'nın en büyük yayın grubu Hachette'nin Türkiye pazarını markaja aldığı konuşulurken Yunanlı bir yayıncılık firması Psichogios da Pena ismiyle Türkiye’de şirket kurdu. Yayıncılar Birliği Genel Sekreteri Kenan Kocatürk, 2013 ile 2015 arasında sektörde yabancı ortaklıklar ve satın almalar beklendiğini söylüyor.

OKUMADA GERİDEYİZ

Türkiye çok az kitap okunan bir ülke olduğu için sık sık eleştirilere maruz kalır. Kişi başına düşen kitap sayısı arzu edilen düzeyde olmadığı biliniyor. Fakat bu olumsuz rakamlar yayıncılık endüstrisi için geçerli değil. Çünkü Türkiye dünya yayıncılık sektöründeki ciro büyüklüğü sıralamasında 13’üncü sırada. 2012 yıl sonu rakamlarına göre Türkiye perakende yayıncılık pazarı 2.2 milyar dolar büyüklüğüne ulaştı. Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu Y'AYFED’ Yönetim Kurulu Başkanı ve Zambak Grup Genel Müdürü Bayram Murat bu rakamın 2009'da 700 milyon dolar olduğunu söylüyor. Son üç yılda Türkiye’de yıllık kişi basına düşen üretilen kitap adedi 5.3 civarındayken 6.4’e çıktı. 2012 yılında 42 bin 625 çeşit kitap yayınlandı.

TAŞLAR YERİNE OTURUYOR

Bu Türkiye için önemli bir gelişim gibi görünse de diğer ülkelerle karşılaştırıldığında hala istenilen dü-

zeyde olduğunu söylemek mümkün değil. Geçen yıl yüzde 30 büyüyen ve şube sayısını 125’e çıkaran D&R Genel Müdürü Kürşat Demircioğlu, yılda yayınlanan kitap çeşidinin Amerika’da 328 bin, İngiltere’de 206 bin, Rusya’da 123 bin, İspanya’da 86 bin 300 olduğunu bilgisini veriyor. Dünya devlerini Türkiye’ye çeken de bu rakamlara göre Türkiye’nin oldukça iyi bir potansiyel taşıması. İlk bakışta pazarın büyüme hızına rağmen kitap okuma oranlarının artmaması bir çelişki gibi görünse de pazardaki dinamiklerin yerine oturduğu bir süreçten geçiyor Türkiye. Kenan Kocatürk, geçmişte çok küçük olan pazarın normal seviyelere yaklaştığı için pazarın büyüme ivmesine girdiğini söylüyor. Diğer önemli konu ise yardımcı ders kitapları ve KPSS, ALES gibi sınavlara hazırlık kitaplarının sektörde önemli bir pay alması. Yardımcı ders kitapları 150 milyon dolar, test kitapları ise 500 milyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşıyor.

KORSANLA MÜCADELE

Son dönemde sektörün sağladığı büyüme ivmesinde korsana yönelik çalışmaların da büyük etkisi var. Yayıncılar Birliği verilerine göre Türkiye’de satılan kitapların yaklaşık yüzde 40’ını korsan kitaplar oluşturuyor. Korsanla mücadele çalışmaları kapsamında geçtiğimiz yıl 191 baskın gerçekleştirildi ve baskınlarda 479 bin 937’si kitap olmak üzere aralarında kitap kapağı, forma, kalıp, bandrol, matbaa makinasının yer aldığı toplam 1 milyon 207 bin 162 materyal ele geçirildi. Yakalanan korsan kitapların maddi tutarı 10.4 milyon lirayı buluyor.

KORSANDA AKADEMİK TREND

Özellikle son dönemde akademik yayınlardaki korsan artışı dikkat çekici. Üniversitelerde akademik yayınların önemli bir kısmı kitaptan fotokopi çekerek çoğaltılıyor. Bunun da suç olduğunu ve 2 yıldan 4 yıla kadar hapis, 50-150 bin lira arası para cezası olduğunu hatırlatan Bayram Murat, bu tip korsanlıkların genellikle okul ve üniversitelerde meydana geldiğini vurguluyor. Üniversite sayısının 200’e ulaştığını ancak toplam pazarın yüzde 3’ünü oluşturan akademik yayın pazarının hiç büyümediğini belirten Yayıncılar Birliği Genel Sekreteri Kenan Kocatürk şöyle devam ediyor: “Fotokopiyle çoğaltma şikayete bağlı bir suç. Zaten artık bu tür kitapları raflarda bulundurmak yerine bilgisayar hard disklerinde tutuyorlar ve isteğe göre çoğaltıyorlar. Üniversitelerde ve çevrelerinde çok yaygın olarak fotokopiyle çoğaltma sistemi var.” Bu sorunların çözülmesi büyük önem taşıyor zira önümüzdeki dönemde pazarın gelişmesi büyük oranda buna bağlı. Yapısal sorunlarına rağmen dinamik ve büyüyen bir sektör olan yayıncılık sektörünün yabancıların dikkatini çektiğini vurgulayan Kenan Kocatürk’e göre pazara girişlerin hızlanması için akademik yayıncılıktaki korsan sorununun ve ilköğretim kitaplarındaki denetimci yapının çözülmesi gerekli.

E-KİTAP YÜZDE 100 BÜYÜDÜ

Elektronik yayıncılık henüz çok küçük olsa da sektörün içinde en hızlı büyüyen alan. Tüm yayıncılık sektörü içindeki yeri henüz yüzde 0,3 (binde üç) civarında. Sadece 2010 ile 2011 yılları arasında e-kitap satışları yüzde 100’ün üzerinde büyüdü. 2010 yılında Türkiye’de yayınlanan e-kitap sayısı 646 iken, 2011’de ilk kez ‘1000’ barajı aşılarak bin 314 e-kitap yayınlandı. 2012 yılında yayınlanan e-kitap sayısı ise 2 bin 928’e ulaştı. En çok yayınlanan materyaller e-kitap ve web ortamında yayınlanan online dergi oldu. 2012 yılında www.dr.com.tr üzerinden 6 bin 200 civarı kitap satışa sunuldu. D&R Genel Müdürü Kürşat Demircioğlu, e-kitabın gelişmesi için öncelikle kitap çeşidinin artırılması, müşteriye normal baskı ile eş zamanlı olarak elektronik kitabın ulaştırılması gerektiğini yani yayıncıların bu sürece adapte olması gerektiğini söylüyor.

Ekonomist