KAZANÇLI BİR YATIRIM ENGİNAR YETİŞTİRİCİLİĞİ

Türkiye yıllık 45 milyon tonu bulan sebze üretimiyle bu alanda dünyanın önde gelen ülkeleri arasında yer alıyor. Halen 8 milyon ton civarındaki ihracatta da artan bir trend dikkat çekiyor. Gerek iç piyasa gerekse ihracattaki değeriyle dikkat çeken sebzelerden biri de enginar…

Enginar, sağlık açısından en çok tavsiye edilen sebzelerden… Sağlıklı beslenme uzmanlarının, sağlıklı yaşam koçlarının hemen hepsi enginar tüketimi tavsiye ediyor. ‘Karaciğer dostu’ olarak bilinen enginara ilgi, bu tavsiyelerin de etkisiyle günden güne artıyor. Manavlarda ve marketlerin reyonlarında enginar için özel yerler hazırlanmaya başlamış durumda.

Türkiye’nin enginar üretimi, 1989’da sadece 11 bin ton civarındaydı. 2010’da bu rakam 37 bin tona ulaştı. Bu yıl ise 40 bin tonu geçeceği tahmin ediliyor. Enginar piyasasının yıllık büyüklüğü ise 80 milyon lira olarak hesaplanıyor. Enginarın tanesi İstanbul Hali’nde 1-1.5 lira arasında satılıyor.

SOĞUK HAVA HASADI GECİKTİRDİ

Enginarın şu sıralar tam mevsimi. Normal hasat dönemi mayıs başında… Ancak bahar ayları sıcak geçmediği için bu yıl mayıs ortası ve sonuna kaldı. Şu anda piyasadaki enginarlarsa daha sıcak iklime sahip Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Lübnan’dan geliyor. Bu iki ülkede hasat tamamlanmak üzere… 

Türkiye’de enginar üretimi ağırlıklı olarak Ege ve Akdeniz şehirlerinde yapılıyor. İzmir, Aydın, Denizli, Manisa, Alanya, Antalya, Adana, Mersin ve Hatay’da ciddi miktarda üretim var. Bu hafta sonundan itibaren Türkiye’de üretilen enginarlar piyasaya girmeye başlayacak.

Marmara Bölgesi’nde ise Bursa’nın köyleri öne çıkıyor. Coğrafi olarak İstanbul’a yakınlık avantajını iyi kullanan Bursa’nın Hasanağa Köyü, enginarını markalaştırmış durumda. Birçok yerde ‘Hasanağa Köyü enginarı’ diye satılıyor.

YARISI İSTANBUL’DA TÜKETİLİYOR

Enginar tüketiminin yarısından fazlası İstanbul’da tüketiliyor. Haliyle piyasayı İstanbul belirliyor. İstanbul Meyve Sebze Komisyoncu ve Tüccarları Derneği Başkanı Burhan Er, Aydın’daki bir enginar tarlasında aşık olup evlenen bir isim. Enginarla sadece ticari değil, özel bir bağı var. O nedenle enginarla ilgili söyleyecek çok sözü olan biri. Burhan Er, enginar pazarının her geçen yıl büyüdüğüne dikkat çekiyor. Şu anda halden çıkan enginarların ağırlıklı olarak KKTC ve Lübnan’dan geldiğini söyleyen Burhan Er, yakın zamanda Adana, Hatay, Mersin, Alanya ve Aydın’da hasat döneminin başlayacağını söylüyor. Enginar üreticisinin bir dönemler iyi kazandığını, ancak son yıllardaki maliyet artışlarının yüksek olduğunu söyleyen Burhan Er, şunları söylüyor:

“Türkiye’de ekim politikası yok. Bir yıl çok, öbür yıl az oluyor. Türkiye’nin hangi bölgede neyi ekeceğine, ne kadar ekeceğine karar verilmeli. 1980 öncesi hayvanlarımızı ihraç ederdik. Bugün et ithal eder noktaya geldik. Sebze-meyvede de bu duruma düşmeyelim. Türkiye’de toplam 45 milyon ton sebze yetişiyor. 18 milyon tonu resmi olarak tüketiliyor. Sekiz milyon ton ihracat var. İki milyon ton da firesi var. Toplam 30 milyon ton kayıt altında. 15 milyon ton kaçak, kayıt dışı var. Sağlıklı mı, değil mi onu bile bilmiyoruz. Devletin tarımda bir ekim politikası olmalı. Enginara gelince… Teşvik verilirse ekim alanları artar. Planlı üretim yapılmadığı zaman çiftçi zarar ediyor, ekimden uzaklaşıyor. Enginar tarlasında aşık olup evlenmiş biriyim. Enginar veya başka tarım ürünlerinde devletin regülatör rolü üstlenmesiyle çiftçinin zarar etmesi önlenmeli. Planlı bir şekilde teşvik etmeli. Yoksa zarar eden üretici üretimden vazgeçiyor.

ENGİNARI MARKA YAPTILAR

Bursa’nın Nilüfer ilçesine bağlı Hasanağa Beldesi, enginar üretimiyle öne çıkmış bir yer. Belde gençleri Bursa Organize Sanayi Bölgesi’ndeki fabrikalarda çalışırken, 40 yaş üstü aileler ise enginar üretimiyle ilgileniyor. Beldenin neredeyse tamamı enginar üretiyor. İsimleri İstanbul’da marka bile olmuş. Birçok manavda Hasanağa enginarı diye satılıyor. Mayıs sonunda festivalleri de var. Dünyanın ilk enginar festivali bu beldede düzenleniyor. Hatta bu yıl dördüncüsü yapılacak.

Recep Uyar da 2001 yılından bu yana beldede enginar üretimiyle uğraşan isimlerden biri. 50 dönüm arazide üretim yapan Uyar, sadece üretmekle kalmamış, enginarı şişeleyip konserve haline getirmiş. Yalnız maliyet artışından yakınan Uyar, “50 dönüm alanda üretim yapıyorum. 2001’den bu yana üretiyoruz. Maliyetlerimiz giderek artıyor. 2001’de bir gübre çuval 8 lirayken enginar 50 kuruştu. Bugün gübre 45 lira oldu, enginar 1 liranın biraz üstünde. Maliyetlerimiz aşırı artıyor. Ama ürün fiyatı aynı oranda artmadı. Bu şartlarda nasıl kazanacağız? Enginar üreticisi olarak ürün çeşitliliğini artırmaya çalışıyorum. Konservesini yapıp şişeye koydum. Şu anda İstanbul’a özel müşterilerime gönderiyorum. Sermaye bulabilirsem işi büyütmek, kendi işimi yapmak istiyorum” diyor.

Hasanağa Beldesi’nde üretimden ticarete atılan Hüseyin Akkaya ise geçmişte 100 dönüm üretim yapmış bir isim. Akkaya, “Bir dönem iyi para kazandık. Sonra üretime ara verip ticaretini ve nakliyesini yapmaya başladık. Bizim köyde tarımla uğraşanların çoğu enginar üretir. Enginar hayatımızın bir parçası” diyor.

Enginarın bilinen faydaları

* Kanı temizleyip karaciğeri korur. Karaciğerin kendini yenileme yeteneğini artırmaya yardımcı olur. Karaciğer hücrelerinin ölümünün azalmasını sağlar.

* Kolesterol seviyesini ayarlar. Kolesterol biyosentezi üzerinde etkili olduğu için kandaki kolesterol seviyesinin ayarlanmasına yardımcı olur.

* Sindirimi kolaylaştırıp yorgunluğu giderir. Zehirli maddeleri ve yorgunluk maddelerini idrarla dışarı atarak vücuda dinçlik verir. 

* Beyin yorgunluğuna iyi gelir. Kalp adalelerini kuvvetlendirir. Kalbi rahatsız eden üre ve kolesterolü düşürerek rahat çalışmasını sağlar.

* Mide ve bağırsakları dezenfekte ederek ishali durdurur. Karaciğerde safra salgılanmasının artmasına etki ederek hazımsızlık ve diğer sindirim şikayetlerinin azalmasına yardımcı olur.

* İdrar söktürücü özelliği vardır. Böbreklerdeki üre konsantrasyonunu sağlayarak diürezin artmasına öncülük eder.

Dönüm başına maliyet 1.000 TL

Enginar, yılın iki döneminde dikilebiliyor. Kasım veya mart ayı dikim için uygun. Bir dönüm araziye yaklaşık 800 ila bin fide dikilebiliyor. Fideler ortalama 30 kuruştan satılıyor. 

Enginarın önemli bir özelliği var. İlk yıl fideyi diktikten sonra altı yıl boyunca o fideden ürün alabiliyorsunuz. Yani altı yılda bir fide maliyeti karşınıza çıkıyor. Bakım, sulama, icar paralarıyla birlikte dönüm başına toplam maliyet bin lirayı buluyor. Ürünün hasadıysa mayıs sonunda başlayıp haziran sonunda tamamlanıyor. Kaynak: Patronlar Dünyası

Yıllar itibariyle enginar üretimi (Ton)

1989 11000

1990 9240

1991 10000

1992 11000

1993 10000

1994 11500

1995 11600

1996 18000

1997 20000

1998 24500

1999 26500

2000 25800

2001 24500

2002 26500

2003 27000

2004 28000

2005 30000

2006 36000

2007 35007

2008 33807

2009 36320

2009 34 859

2010 36573

Kaynak: TÜİK