Kazanç/risk oranı en yüksek pazar IRAK Yeniden inşası için 5 yılda 186 milyar dolarlık yatırım öngörülen Irak’ta yüzlerce Türk şirketi her alanda iş alıyor, harıl harıl inşaat yapıyor. Asıl fırsat ise mal ticaretinde. Undan yağa, makarnadan şekere, çocuk bezinden inşaat malzemesine Irak a her şeyi satabilirsiniz…
HATIRLAYANINIZ var mı, Irak için kaç yıldır “yüksek riskli pazar” nitelendirmesi yapılıyor? Çoğumuz, sınırdaki birkaç ilden “kelle koltukta” mal satıldığını, karşılığının bazen alınıp bazen alınamadığını sanıyoruz değil mi? Gerçek aslında hiç de öyle değil, öyle olsaydı resmi rakamlarla bu ülkeye yıllık 8 milyar doların üzerinde ihracat yapabilir miydik? Varın siz bir de gayri resmi rakamları düşünün… Evet, Irak riskli ama bu riskin kat kat üzerinde kazançlı bir pazar. Girişimcilere hem altyapı ve inşaat gibi yatırım hem de mal ticareti anlamında müthiş fırsatlar sunuyor. Yıllarca süren savaş ve ABD işgali sonrasında ülke şimdi yaralarını sarmaya çalışıyor. Keza ambargo ve şiddet olayları nedeniyle altyapısı büyük oranda çökmüş durumda. Bu haliyle 31 milyonluk ülkeye yetecek durumda değil.
HATIRLAYANINIZ var mı, Irak için kaç yıldır “yüksek riskli pazar” nitelendirmesi yapılıyor? Çoğumuz, sınırdaki birkaç ilden “kelle koltukta” mal satıldığını, karşılığının bazen alınıp bazen alınamadığını sanıyoruz değil mi? Gerçek aslında hiç de öyle değil, öyle olsaydı resmi rakamlarla bu ülkeye yıllık 8 milyar doların üzerinde ihracat yapabilir miydik? Varın siz bir de gayri resmi rakamları düşünün… Evet, Irak riskli ama bu riskin kat kat üzerinde kazançlı bir pazar. Girişimcilere hem altyapı ve inşaat gibi yatırım hem de mal ticareti anlamında müthiş fırsatlar sunuyor. Yıllarca süren savaş ve ABD işgali sonrasında ülke şimdi yaralarını sarmaya çalışıyor. Keza ambargo ve şiddet olayları nedeniyle altyapısı büyük oranda çökmüş durumda. Bu haliyle 31 milyonluk ülkeye yetecek durumda değil.
Bunun için hemen her alanda yüzlerce proje hayata geçirilmeyi bekliyor. TÜRK ŞİRKETLERİNE DAVET Irak, mevcut durumuyla bölgesindeki en cazip proje pazarı durumunda. Altyapısı büyük zarar gören, üretim kapasitesi gerileyen ülke, yeniden yapılanma çalışmalarına hız verdi. Yeni Irak yönetimi, kalkınma planında kamu sektörüyle birlikte özel sektöre de önemli pay veriyor. Yabancı yatırımları çekmek için ciddi atağa kalkmış durumda. Bu doğrultuda Türk şirketlerine özel önem veriliyor. Nitekim bu doğrultuda geçtiğimiz aylarda İstanbul’da iki konferans düzenlendi. Bu konferanslarda Türk şirketlerine yatırım çağrısı yapan Iraklı yetkililer, öngörülen projeler hakkında detaylı bilgiler verdiler. Bağdat yönetiminin 5 yıllık kalkınma planına göre, toplamda 186 milyar dolarlık yatırım yapılacak. Bıınun 86 milyar doları özel sektör tarafından, 100 milyar doları ise merkezi bütçeden karşılanacak. Yönetim ayrıca, 2025 yılına kadar altyapıya 150 milyar dolarlık harcama öngörüyor. Bunun sırf 50 milyar doları inşaat sektörüne harcanacak. 5 yıl içinde ise sadece demiryolu altyapısına 60 milyar dolarlık yatırım planlanıyor. BORÇ SORUNU YOK Irak yönetimi, 2016 yılına kadar konut projeleri için de 35 milyar dolarlık bütçe ayırmış durumda. Ülkenin bu tarihe kadar en az 2.5 milyon konuta ihtiyacı olduğu belirtiliyor. 2012’den itibaren ülke çapında ilk etapta 500 köprü, 7 bin kilometrelik yol yapımı ile mevcut altyapının yüzde 30’unun bakım ve onarım ihtiyacı bulunuyor. Enerjiye 25 yıl içinde 55 milyar, ulaştırmaya ise 12 milyar dolarlık yatırım planlanıyor. Ortadoğu’nun en dinamik proje pazarlan arasında gösterilen ve hızla gelişen Irak’ın bu yılki büyük inşaat sözleşmelerinin değerinin 20 milyar doları aşması bekleniyor. Yatırım alanları arasında kamu binaları, havaalanları, demiryolları ve karayolu yapımına yönelik projeler gösteriliyor. Bunun yanı sıra önemli sosyal projelerde, konut, sağlık ve eğitim sektörlerinde de fırsatlar olduğu vurgulanıyor. Iraklı yetkililer, tüm bu projelerin gerçekleştirilmesi için doğrudan yatırımların yanı sıra bu alanda tecrübesini kanıtlamış Türk firmalarıyla işbirliği mesajı veriyorlar. Irak pazarının artıları arasında ekonominin hızlı büyümesi, borç/GSYH oranının yüzde 35’le krizdeki AB ülkelerinin bile çok altında olması ve CDS denilen risk priminin düşük olması göze çarpıyor. Ancak bu ülkeyle ilgili risklere de dikkat çekmekte fayda var.
Risklerin başında Petrol arama şirketleri, petrol ve gaz sanayindeki bölgesel müşteriler piyasa ekonomisine geçiş zorlukları, yetersiz yasal düzenlemeler, uzun süren bürokratik işlemler ve giderek azalsa da güvenlik sorununu sayabiliriz. Ama unutmayın, riskin büyük olduğu yerde kazanç da büyük olur. Irak’a 2011 yılında 8.2 milyar dolarlık ihracat yaptık. Müteahhitlerimizin bu ülkede geçen yıl üstlendiği projelerin tutarı ise 2.4 milyar dolara ulaştı. Türk şirketleri, Irak’ın kuzey, orta ve güney kesimlerinde yer alan Bağdat, Basra, Kerbela ve Hilla gibi şehirlerde aktif olarak projeler üstlendi. Özellikle son 3 yıl içerisinde firmalarımız hastane, otoyol, havalimanı ve elektrik santralleri gibi yüksek hacimli ve katma değeri fazla projeleri almaya başladı. Evet, Irak’ın ekonomik kalkınmasında Türk sermayesi giderek daha fazla pay alıyor. Örneğin, 2010 yılında Irak’ın tamamında toplam değeri 40 milyar doların üzerinde yatırım, hizmet kontratı ve diğer ticari faaliyetlerde bulunuldu. Bu tutarın üçte birinin Türkiye tarafından yapıldığı tahmin ediliyor. Türkiye bu pazarın hemen her alanında en büyük oyuncu konumunda. Ülkenin en büyük tedarikçisi, en büyük yatırımcısı. Birçok sektörde pazarı domine ediyor. Bu pazardaki en büyük rakiplerimizse İran, Çin, ABD, Almanya, Güney Kore, Ürdün, Fransa, Hindistan ve İtalya… Irak’ta nasıl iş yaparsınız? -Irak pazarına girmek isteyen firmaların bu pazarla ilgili mutlaka önceden bilgi sahibi olması gerekiyor. Ticari bilgilere ulaşmak için ibp.gov.tr adresinden Irak ülke masası ve ilgili uzmanlarla görüşülebilir. Ayrıca, Bağdat, Erbil, Musul ve Basra’da bulunan ticaret ataşelerimizle musavirlikler.gov.tr adresinden irtibat kurulabilir. Irak pazarını yakından görmek ve ülkenin kendine özgü yapısını dikkate alarak hareket etmek gerekiyor. Irak kamu kurum ve kuruluşları tarafından açılan ihalelere Türk firmaları katılım sağlayabilir. Ülkedeki altyapı ve üstyapı ihaleleri, her bakanlığın kendi web sitesi üzerinden ilan ediliyor. Bu yüzden bunları takip etmek gerekiyor. Irak’taki yatırım fırsatları investpromo.gov.iq adresinden de takip edilebilir.